1983 ခုႏွစ္က ျပဳစုခဲ့ေသာ လဝက ဝန္ထမ္းတစ္ဦး၏ အဖုိးတန္စာတမ္းျဖစ္ပါသည္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာ ဘာေတြႀကံစည္ေနတယ္၊ ျမန္မာျပည္ကုိ ဘယ္လုိ စိမ့္ဝင္ေနတယ္။ ကမ႓ာကုိ ဘယ္လုိဗုိလ္က်ခ်င္တယ္။ ဘာေၾကာင့္ ဒီလုိျပင္ဆင္ရတယ္ စတာေတြ ပါဝင္ပါတယ္။
၂၂။ ရခုိင္မ်ဳိးႏြယ္စုျဖစ္ပါသည္ဟူ၍ဘန္းျပလွ်က္ ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း လႈပ္ရွားေနၾကေသာ အေျခအေန တရပ္မွာ ရုိဟင္ဂ်ာလႈပ္ရွားမႈျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းသုိ႔ ေစာစြာအရင္ေရာက္ရွိလာေသာ မူဆလင္ ဘဂၤလီမ်ားသည္ ျမန္မာ့သမုိင္းျဖစ္စဥ္ကုိ အေတာ္အတန္ တီးေခါက္မိၾကၿပီး ျမန္မာတုိင္းရင္းသားတုိ႔၏ ဟန္ပန္ဓေလ့ထုံးစံတုိ႔ကုိလည္း တတ္သိနားလည္ၾကသည့္အေလွ်ာက္ ႀကံႀကံဖန္ဖန္ အေထာက္အထား အကုိးအကား အခ်က္အလက္တုိ႔ကုိတင္ျပလွ်က္ ယင္းတုိ႔သည္ ရခုိင္မ်ဳိးႏြယ္စုျဖစ္ေၾကာင္း ႏုိင္ငံေတာ္ ေကာင္စီအထိ တင္ျပၾကလွ်က္ ၿမဳိ႕နယ္ ေက်းရြာ ရပ္ကြက္မ်ားအတြင္းတြင္လည္း စည္းရုံးလႈံ႔ေဆာ္လွ်က္ ရွိၾကသည္။ ယင္းတုိ႔အေနျဖင့္ ရခုိင္မ်ဳိးႏြယ္စုျဖစ္သည္ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးဟု အခုိင္အမာ ေျပာဆုိေနေစကာမူ ရခုိင္မ်ဳိးႏြယ္စုပါဟု ဆုိေသာ မည္သည့္ ရုိဟင္ဂ်ာတစ္ဦးတစ္ေယာက္မွ် နတ္ကုိးကြယ္သူ ဗုဒၶဘာသာ ကုိးကြယ္သူ ဟူ၍ တဦးတေယာက္မွ် မရွိၾကပါ။ အားလုံးေသာရုိဟင္ဂ်ာတုိင္းသည္ အစၥလာမ္ဘာသာကုိးကြယ္ ေသာ မူဆလင္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။ သုိ႔ျဖစ္၍ ဝင္လာမစဲ တဖြဲဖြဲဝင္ေနၾကေသာ မူဆလင္ဘဂၤလီမ်ားသည္ ရုိဟင္ဂ်ာလႈပ္မႈမ်ားကုိ မ်ားစြာအႀကဳိက္ေတြ႕ၿပီး မည္သူ႔အားေမးေမး ဘဂၤလီမ်ားကလည္း ရခုိင္မ်ဳိးႏြယ္စုျဖစ္ ေသာ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးဟု ၄င္းတုိ႔အတြက္ အလြန္ေကာင္းမြန္ေသာ ရခုိင္မ်ဳိးႏြယ္စု ရုိဟင္ဂ်ာဟူေသာ အကာအကြယ္ျဖင့္ အေျဖေပးလွ်က္ရွိၾကပါသည္။
၂၃။ မူဆလင္တုိ႔သည္ အခ်ိန္ႏွင့္အမွ် ၄င္းတုိ႔၏ အက်ဳိးအတြက္ တက္ၾကြစြာ စည္းရုံးလႈပ္ရွားမႈ ျပဳလုပ္လွ်က္ ရွိၾကသည့္အျပင္ မူဆလင္ထုတရပ္လုံးအတြက္ ရွိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးျဖစ္၍ ရုိဟင္ဂ်ာသည္ ရခုိင္မ်ဳိးႏြယ္စုျဖစ္ေၾကာင္း ဘန္းျပလွ်က္ အခြင့္အေရးအမ်ဳိးမ်ဳိး ေတာင္းဆုိရန္အတြက္ ဉာဏ္နီဉာဏ္နက္ဆင္ကာ စိစဥ္လွ်က္ရွိၾကသည္။ ထုိကဲ့သုိ႔ စီစဥ္ရာတြင္ အကုိးအကား ဆင္ေျခဆင္လက္ျဖင့္ အခုိင္အမာျဖစ္ေစရန္ အမ်ဳိးမ်ဳိး သက္ေသထူ၍ တင္ျပလွ်က္ ရွိၾကပါသည္။ ထုိသုိ႔ တင္ျပရာတြင္ ယခင္ပါတီစုံေခတ္ အာဏာရႏုိင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ အာဏာရွိပုဂၢဳိလ္တုိ႔မွ အတည္ျပဳေပးခဲ့ၾကသည့္ အခ်က္မ်ား အသိအမွတ္ျပဳသည့္အခ်က္မ်ားအားလည္းေကာင္း အမ်ဳိးသားေရးကုိ ေရွ႕ေနာက္ေတြးေခၚေျမွာ္ျမင္ျခင္း မရွိၾကေသာ စာေရးဆရာမ်ား၏ ျပဳစုေရးသားခ်က္မ်ား ယဥ္ေက်းမႈဌာနတုိ႔မွ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ားအေၾကာင္းဆုိင္ရာ မွတ္တမ္းမွတ္ရာမ်ား ျပည္ေထာင္စုေန႔တက္ ေရာက္ရန္ ကုိယ္စားလွယ္အျဖစ္ ဖိတ္ၾကားမႈမ်ား ယဥ္ေက်းမႈဌာနမ်ားရွိျပတုိက္မ်ားအတြင္းသုိ႔ နည္းပရိယာယ္ အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ ဝင္ေရာက္ေမႊေႏွာက္ေလ့လာၿပီး ေရွးေဟာင္းေက်ာက္စာမ်ား အသုံးအေဆာင္မ်ား ေငြဒဂၤါးမ်ား စသည္တုိ႔ကုိ မူဆလင္ဘဂၤလီအသြင္သုိ႔ ႏွီႏြယ္ဆက္စပ္ေျပာင္းလဲရန္ အျပင္းအထန္အားထုတ္လွ်က္ရွိၾကသည္။ ေျမာက္ဦးၿမဳိ႕ ျပတုိက္တြင္ထားရွိေသာ ေက်ာက္စာမ်ားတြင္ ေတြ႕ႏုိင္ေသာ တတက္တြင္ ရခုိင္ေရွးေဟာင္းစာႏွင့္ ေနာက္တတက္တြင္ အူရဒူ ဖယ္စီစာမ်ားေတြ႕ရွိရေၾကာင္း ေငြဒဂၤါးတတက္တြင္ ကလီမာစာထုိးထားျခင္းမ်ား စသည္တုိ႔ကုိ မဆီမဆုိင္ အကုိးအကားျပဳ၍လည္းေကာင္း ရုိဟင္ဂ်ာမ်ား၏ ရုိးရာဝတ္စားဆင္ယင္မႈမွာ ရခုိင္ တုိင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ မျခားနားေၾကာင္း ရခုိင္မ်ဳိးႏြယ္စုျဖစ္ေသာ ရုိဟင္ဂ်ာမ်ား၏ ဝတ္စားဆင္ယင္မႈတုိ႔ကုိ စာေရးဆရာႀကီး ဦးသိန္းေဖျမင့္ႏွင့္ ဖဆလပ ဒုဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းတုိ႔ကုိယ္တုိင္ ေက်ာက္ေဆာ္ ေျမာက္ဦး ၿမဳိ႕မ်ားသုိ႔ သြားေရာက္စဥ္က ေတြ႕ျမင္သြားေၾကာင္း၊ စာေပမ်ားတြင္ ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့သည္ဟူ၍လည္း ရမိရရာ အဓိပၸါယ္မဲ့ကုိးကားေဖာ္ျပထားသည္။ ရုိဟင္ဂ်ာသည္ ရခုိင္မ်ဳိးႏြယ္စုျဖစ္၍ ရခုိင္တုိင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့ထုံးစံမ်ားမွအစ တလင္တမယား စနစ္ပါ မက်န္အစစအရာရာတြင္ တူညီလွပါသည္ဟု ေဖာ္ျပၾကေသာ္ လည္း ရုိဟင္ဂ်ာအတြင္း၌ မူဆလင္ဘာသာမွလြဲ၍ အျခားဘာသာကုိးကြယ္မႈလုံးဝမရွိျခင္း၊ အစ္ေန႔မ်ား၌ ႏြားေကာင္း၊ ႏြားသန္႔တုိ႔ကုိ သတ္ျဖတ္ေနျခင္း၊ တေန႔ ၅ ႀကိမ္ဗလီသြား၍ နမာဇ္(အလႅာအရွင္ျမတ္) ကုိးကြယ္မႈ ျပဳရျခင္းမ်ားကုိကား မည္သည့္အတြက္ ရုိဟင္ဂ်ာႏွင့္ ရခုိင္တုိ႔ ႀကီးစြာ ကြဲျပားျခားနားျခင္းျဖစ္ေနရေၾကာင္း ကုိကား ရွင္းလင္းေဖာ္ျပျခင္း မျပဳၾကေတာ့ဘဲ လိမၼာ ပါးနပ္စြာ ဖုံးကြယ္ထားၾကသည္။ ထုိ႔ထက္ဆုိးဝါးသည္မွာ ႏုိင္ငံေတာ္ေကာင္စီသုိ႔ ရခုိင္ရုိဟင္ဂ်ာ မ်ဳိးႏြယ္စု စာတမ္းတင္ျပေသာ ေမယုအေရွ႕ဘက္ျခမ္းရွိ ရုိဟင္ဂ်ာ ရခုိင္မ်ဳိးႏြယ္စု၏ ကုိယ္စားျပဳေခါင္းေဆာင္ႀကီးျဖစ္ေသာ ေျမပုံၿမဳိ႕ရွိ ယခင္ပါတီစုံေခတ္မွ လက္က်န္ႏုိင္ငံေရး သမားေဟာင္းဦးသိန္းေမာင္ဆုိသူမွ မူဆလင္ရုိဟင္ဂ်ာတုိ႔သည္ တလင္တမယားစနစ္က်င့္သုံးေၾကာင္း ခပ္တည္ တည္ျဖင့္ တင္ျပသြားေသာ္လည္း ဦးသိန္းေမာင္ကုိယ္တုိင္ မူဆလင္တုိ႔၏ အက်င့္အတုိင္း မယားမ်ားစြာ ထားရွိရုံမွ်မက ယင္းမယားမ်ားတြင္ ရခုိင္အမ်ဳိးသမီးတဦးပင္ပါရွိေပေသးသည္။ ႏုိင္ငံသား ဥပေဒျပ႒ာန္းခ်က္ မ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍လည္း မူဆလင္တုိ႔သည္ ႏုိင္ငံသားမ်ားျဖစ္လာေစေရးအတြက္ နည္းေပါင္းစုံျဖင့္ ႀကံဆ လွ်က္ရွိၾကသည္။
၂၄။ အထက္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည့္အတုိင္း မူဆလင္တုိ႔သည္ တုိင္းရင္းသားမ်ဳိးႏြယ္စုျဖစ္ေၾကာင္းကုိ ဉာဏ္နီဉာဏ္နက္ဆင္ၾကရာ၌ ခုိင္လုံေသာအေထာက္အထားအကုိးအကားတုိ႔ကုိ လုပ္ႀကံဖန္တီးလွ်က္ရွိၾက သည္။ ဥပမာေဖာ္ျပရေသာ္ မူဆလင္မ်ား ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းသုိ႔ ဝင္ေရာက္မႈႏွင့္ မူဆလင္လူဦးေရ အဆမတန္တုိးပြားေနမႈကုိ စုိးရိမ္တႀကီး တင္ျပခဲ့သူမွာ ႏုိင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္ေဟာင္း (ယခင္ ရတည ေျမာက္ဦးအမတ္)ဦးလွထြန္းျဖဴျဖစ္ပါသည္။ ဦးလွထြန္းျဖဴအေနျဖင့္ မူဆလင္မ်ားသည္ ဉာဏ္နီဉာဏ္နက္ မည္မွ်မ်ားျပားေၾကာင္း ေကာင္းစြာသိပါသည္။ မူဆလင္ဘဂၤလီမွ ကမန္၊ ကမန္မွ ရုိဟင္ဂ်ာအသြင္သုိ႔ အဆင့္ဆင့္ ကူးေျပာင္းၾကမည့္ မူဆလင္တုိ႔၏ အႀကံအစည္ကုိလည္း ဦးလွထြန္းျဖဴအေနျဖင့္ေကာင္းစြာ သိရွိပါသည္။ ဤသုိ႔သိရွိသျဖင့္ ႏုိင္ငံေတာ္ေကာင္စီအထိ တင္ျပခဲ့ေသာ ဤဦးလွထြန္းျဖဴပင္ မရမာႀကီးႏွင့္ ကမန္တုိ႔သည္ ရခုိင္မ်ဳိးႏြယ္စု တုိင္းရင္းသားမ်ားျဖစ္ၾကပါသည္ဟု ရခုိင္ျပည္နယ္ တုိင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုမ်ား (ေအာင္ဘန္း၊ ႀကီးေစြစကားရည္လုပြဲ)ငါအုပ္တြင္ေရးသား၍ ၁၉၈၁ ခု စက္တင္ဘာလတြင္ ပုံႏွိပ္ ထုတ္ေဝ ခဲ့ျပန္ပါသည္။ ၄င္း ဝါအုပ္သည္ရခုိင္ျပည္နယ္တုိင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုမ်ားအေၾကာင္းကုိ ကုိေအာင္ဘန္းႏွင့္ ကုိႀကီး ေငြတုိ႔စကားရည္လုပြဲတြင္ ေျပာဆုိၾကသည့္ဟန္ပန္ျဖင့္ ေရးသား ထုတ္ေဝထားပုံမွာ မ်ားစြာ ကေလးကလား ဆန္လွပါသည္။ သုိ႔ရာတြင္ ယင္းစာအုပ္အား မူဆလင္ကုလားမ်ားအေနျဖင့္ အေထာက္အထား အကုိးအကားမွတ္တမ္းမွတ္ရာ အခုိင္အမာရရွိသြားၿပီးျဖစ္ပါသည္။ ယင္းစာအုပ္အတြင္းမွ အကုိးအကားအခ်ဳိ႕ကုိ ေဖာ္ျပရေသာ္ ၁၉၆၀ ျပည့္ႏွစ္ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ ယဥ္ေက်းမႈဌာနမွထုတ္ေဝသည့္ ဦးမင္းႏုိင္(ဘီေအ)ေရးသားေသာ ဒုိ႔တုိင္းရင္းသားျပည္ေထာင္စုသား စာအုပ္ ပါတီဗဟုိေကာ္မတီမွ ထုတ္ေဝေသာ တုိင္းရင္းသားရုိးရာဓေလ့ထုံးစံမ်ား(ရခုိင္)စာအုပ္ ဓညဝတီရာဇဝင္သစ္စာအုပ္ ၁၉၆၄ ခုႏွစ္တြင္ မႏၲေလးၿမဳိ႕ ျပည္ေထာင္စုေန႔သုိ႔ ဘူးသီးေတာင္ ေမာင္ေတာၿမဳိ႕နယ္မ်ားမွ တက္ေရာက္ေသာ ကုိယ္စားလွယ္မ်ား ၁၉၆၅ ခုႏွစ္တြင္ ကရင္ ျပည္နယ္ခြဲ သပင္တြင္က်င္းပခဲ့ေသာ ျပည္ေထာင္စုေန႔သုိ႔ စစ္ေတြမွ တက္ေရာက္ၾကေသာ ကုိယ္စားလွယ္မ်ား စသည့္အေၾကာင္းတုိ႔ကုိ လက္လွမ္းမွီရာသိမ္းက်ဳံး၍ မရမာႀကီးႏွင့္ ကမန္လူမ်ဳိးတုိ႔သည္ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ့သည္။